De druk op de planeet neemt toe. Ons voedingssysteem draagt in belangrijke mate bij aan deze groeiende impact: 25% van de CO2-uitstoot houdt verband met onze voeding en de ermee gepaard gaande agroproductiesystemen. Het is dus ten zeerste aan te raden dat we omschakelen naar een duurzamer voedingsmodel. We zijn dan ook op zoek naar een nieuw voedingspatroon dat niet alleen goed scoort qua voedingswaarde, maar dat ook goed is voor de planeet.1 2 3 4
In een Frans onderzoek werd bestudeerd welke rol zuivelproducten en alternatieven voor zuivelproducten mogelijk kunnen spelen bij voeding die theoretisch is geoptimaliseerd om de duurzaamheid ervan te vergroten. Dit gebeurde aan de hand van een wiskundige modellering van individuele voedingspatronen dat werd toegepast op een representatieve steekproef van Franse volwassenen. Een geoptimaliseerd duurzamer voedingspatroon wordt in het kader van dit onderzoek gedefinieerd als een theoretisch voedingspatroon dat toereikend is qua voedingswaarde (dat de aanbevolen hoeveelheid van de 34 belangrijkste voedingsstoffen aanbrengt), de bestaande individuele voedingspatronen zo dicht mogelijk benadert, met een vergelijkbare energie-inname maar een koolstofvoetafdruk die 30% lager ligt.
Welke plantaardige alternatieven zijn er voor zuivelproducten?
Bij de producten van plantaardige oorsprong verwijst de categorie ‘plantaardige zuivelachtige producten’ (plant-based dairy-like, PBDL) zoals in dit onderzoek gedefinieerd, naar producten die erop gericht zijn de organoleptische kenmerken (kleur, textuur, gewaarwording in de mond enz.) en toepassingen (bv. bij ontbijtgranen, in koffie, voor bereidingen, als dessert enz.) van zuivelproducten zo goed mogelijk te benaderen. Dit omvat plantaardige drinks, plantaardige alternatieven voor yoghurt (natuur of met vruchten) en plantaardige desserten. Bepaalde van deze producten hebben een vergelijkbare nutritionele samenstelling als zuivelproducten. We kunnen dan ook spreken van nutritionele alternatieven voor zuivelproducten (plant-based dairy alternatives, PBDA). Verrijkte drinks of alternatieven voor yoghurt op basis van soja behoren tot deze categorie.
Welke kenmerken hebben voedingspatronen die met het oog op duurzaamheid zijn geoptimaliseerd voor Franse volwassenen?
Volgens het onderzoek bevatten de geoptimaliseerde voedingspatronen meer voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong (volkorengranen, groenten en fruit, peulvruchten, noten en zaden) en minder vlees dan de waargenomen voedingspatronen. De totale hoeveelheid zuivelproducten is hetzelfde gebleven bij de waargenomen en geoptimaliseerde voedingspatronen. Wel zien we minder kaas
(-14 g/dag), meer melk (+14 g/dag) en dezelfde hoeveelheid yoghurt in de geoptimaliseerde modellen (87 g/dag).
Deze geoptimaliseerde voedingspatronen zijn dus helemaal in overeenstemming met flexitarische voedingspatronen die meer voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong bevatten, bescheiden hoeveelheden gevogelte, vis, eieren en zuivelproducten, en weinig vlees. Met al deze aanbevelingen werd ook rekening gehouden in het Belgische model van de Voedingsdriehoek, ontwikkeld door het Vlaams Instituut Gezond Leven.5
Zowel zuivelproducten als plantaardige alternatieven kunnen een rol spelen bij duurzamere voedingspatronen
- Zuivelproducten spelen een cruciale rol bij duurzamere voedingspatronen voor Franse volwassenen.
- Bij Franse volwassenen kan een duurzamer voedingspatroon tot stand worden gebracht zonder het verbruik van zuivelproducten te verlagen (214 g/dag) en het verbruik van yoghurt te behouden op 87 g/dag.
- Verrijkte plantaardige alternatieven voor zuivelproducten kunnen als aanvulling op de gebruikelijke inname van zuivelproducten helpen om een beter voedingsevenwicht te bereiken met een zeer kleine milieu-impact, en kunnen de komende jaren een steeds belangrijkere plaats innemen binnen duurzame voedingspatronen.
Ontdek hier het volledige artikel voor nadere inlichtingen: